ASGARİ FİYATA YÜZDE 45 ENFLASYON, YÜZDE 20 REFAH HİSSESİ TALEBİ
Asgari fiyata gelecek artırım oranının 4. toplantıda belirlenmesi beklenirken, uzmanlar tespitlerini ve varsayımlarını tek tek açıklıyor. Fakat görüşmelerde bir sayı çıkmazken, talebini birinci açıklayan 29 bin 583 lira ile TÜRK-İŞ oldu. Çalışanların beklentisi yüzde 45 artı yüzde 20 refah hissesi üzerinden 29 bin 583 lira olarak açıklandı. Vatandaşın enflasyona nazaran artırım almasının yanı sıra refah hissesi artırımına da gereksinimi olduğu vurgulanırken, bu fiyat talebi de 66 bin 553 TL olan yoksulluk hududunun yarısına bile erişemiyor. Buna rağmen uzmanlar ise minimum fiyatın 22 bin lirayla 24 bin lira ortasında artmasını bekliyor.
TALEP EDİLEN ARTIRIM, YOKSULLUK SONUNUN YARISININ ALTINDA
İşçilerin talebi, pek çok taban fiyatlı ve minimum fiyatın biraz üzerinde maaş alanlar için makul olsa da minimum fiyattaki ile birlikte tüm maaşların değişmesi, çalışanların bu talebini zora sokuyor. Özel dalda taban fiyat ve üzeri çalışanların maaşlarına yapılacak güncelleme de minimum fiyatla belirlenecek. Birtakım işletmeler minimum fiyata paralel artırım yaparken kimilerinde ise daha düşük oranlar uygulanıyor. Fakat özel kesimin yanı sıra devletin yapacağı ödeme kalemleri de taban fiyattan etkilenecek. AKP’li kurmaylar, taban fiyatın yanı sıra öbür kalemlerde yapılacak artırım oranları konusunda kara kara düşünüyor. Minimum fiyata yüksek artırım yapılması durumunda başta emekliler olmak üzere memurlar ve öbür ücretlilerin de yüksek oranda artırım istemesi, yapılacak artırımları çıkmaza sokuyor.
İŞSİZLİK MAAŞINDAN DOĞUM BORÇLANMASINA VE EMEKLİ MAAŞINA PEK ÇOK KALEM ETKİLENİYOR
Stajyer fiyatı, doğum müsaadesi fiyatı, en düşük rapor fiyatı, işsizlik maaşı, ferdi emeklilik sistemi devlet katkısı, askerlik borçlanması, doğum borçlanması, yurt dışı borçlanmaları, genel sıhhat sigortası, 65 yaş aylığı, engelli aylığı üzere pek çok kalem de minimum fiyattaki artışa nazaran belirlenecek. Lakin minimum fiyata yapılacak artırımdan en çok etkilenen ise emekli maaşı. Pek çok emekli, en düşük emekli maaşının taban fiyat kadar olması talebinde bulunuyor. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Lideri Özgür Özel de “Emekli maaşı taban fiyata denk olmalıdır ve derhal her emekliye 17 bin liralık maaş bu aydan itibaren yatırılmalıdır. Taban fiyat talebimiz 30, bunun altında biz yokuz” derken, Yeniden Refah Partisi Genel Lideri Fatih Erbakan da “Asgari fiyat en az 35 bin lira olmalı, en düşük emekli maaşı da taban fiyat düzeyine getirilmelidir” diyor.
GEÇEN YIL EMEKLİ MAAŞINA NE KADAR ARTIRIM YAPILDI
SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına 2024 yılı ocak ayında yüzde 37,57 artırım yapıldı. Memur maaşlarına ise ocak ayında, 7. Devir Toplu Mukaveleden kaynaklı yüzde 15 artırım da eklendiğinde, toplamda yüzde 49,25 artırım aldı. En düşük emekli maaşı 10,500 TL olarak belirlendi. Lakin Ağustos ayındaki “Vergi Kanunları ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile ise 12 bin 500 lira olarak düzenlendi.
ENFLASYON ORANINA NAZARAN MÜMKÜN EMEKLİ MAAŞI ORANLARI NE
Yıl sonunda minimum fiyatın netleşmesinin akabinde, emekli maaşına yapılacak artırım oranlarının ise 3 Ocak’ta belirlenmesi bekleniyor. Uzmanlar birbirine yakın oranlarda farklı artırımlar açıklıyor. Enflasyon oranına bakıldığında, SSK ve BAĞ-KUR emeklileri için temmuz ile kasım periyodu ortasında, yüzde 14,58 oranında enflasyon farkı doğdu. SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine ocak ayında, bu yılın temmuz – aralık periyodundaki enflasyon oranında artırım yapılacak. Aralık ayındaki enflasyon şimdi muhakkak olmasa da 5 aylık enflasyona nazaran yüzde 14,58 oranında artırım mutlaklaşmış oldu.
Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon kestirimi yüzde 44. Yıl sonunda enflasyon yüzde 44 olursa, bu yılın temmuz-aralık periyodundaki 6 aylık enflasyon yüzde 15,45 olacak. SSK ve BAĞ-KUR emeklilerine ocak ayında, enflasyon oranına nazaran yüzde 15,45 oranında artırım yapılması beklentiler ortasında.
MASADAKİ EMEKLİ MAAŞI RAKAMLARI
Merkez Bankası’nın son Piyasa İştirakçileri Anketi, yıl sonu enflasyon varsayımını yüzde 44.81’den yüzde 45.28’e yükseltti. Bu güncelleme, memur ve emekliler için maaş farklarının yine hesaplanmasına neden oldu. Mevcut datalara nazaran en düşük emekli maaşının 12.500 liradan 14.562 TL düzeyine çıkması bekleniyor.
Yüzde 46’lık bir enflasyon açıklanırsa, SSK ve BAĞ-KUR emeklilerini yüzde 17,05 oranında bir maaş artırımı bekliyor. Uzmanların açıkladığı sayılar ortasında 14.562 TL’nin yanı sıra, 14 bin 200 TL ve daha optimist varsayımlarda ise yüzde 8’lik bir refah hissesi artışı ile 15 bin TL maaş da öngörülüyor.
KÖK MAAŞ ARTIRIMI YETERSİZ KALIYOR: EMEKLİLERİN SEYYANEN ARTIRIM TALEBİ
Emekli artırımı ise kök maaş üzerinden yapılan hesaplamalarla zamlanıyor. Yaklaşık 3.7 milyon emekliyi ilgilendiren en düşük emekli maaşı, yanıtı en çok aranan sorular ortasında. SGK prim günleri, prim fiyatı üzere birçok faktör bir ortaya getiriliyor ve kök maaş ortaya çıkıyor. 10 bin lira kök maaşı olan bir emekli için, şu an kök maaşına ek olarak devlet tarafından 2 bin 500 lira daha ödeinyor. Bu sebeple kök maaşa gelecek enflasyon artırımı sonrası bile, en düşük emekli maaşı olan 12 bin 500 liranın altında maaş alan emeklilerin, en düşük emekli maaşı almaya devam etmesi bekleniyor. Yani kök aylığı 10 bin 700 lira ve altında olan emekliler, enflasyon farkı eklense bile maaşları 12 bin 500 lirayı geçmeyecek.
Bu mevzuda emekliler, resmi enflasyon oranlarına nazaran yapılan maaş artışlarının yetersiz kaldığını söyleyerek, enflasyon oranlarının aldatıcı olduğuna ve emeklilerin alım gücünün düştüğüne dikkat çekiyor. Emeklilerin hayatını sürdürebilmesi ve ömür maaliyetlerini karşılayabilmesi için kök maaş artırımlarına ek olarak, seyyanen artırım talebi ve taban fiyatın altında olmayacak formda artırım yapılması talebi bulunuyor.
MEMURLARIN VE MEMUR EMEKLİLERİNİN ARTIRIM ORANLARI NE
Memur maaşlarına yapılacak artırım ise, 7. Devir Toplu Kontrat çerçevesinde bedellendiriliyor. Enflasyon farkı üzerinden yapılan hesaplamalarda memurlar ve memur emeklileri için artırım oranı yüzde 12,26 olarak öngörülüyor. Buna nazaran en düşük memur emekli maaşının 17 bin 586 TL’den 19 bin 742 TL’ye çıkması bekleniyor. Lakin emekli maaşında olduğu üzere, memur emeklisi maaşına yapılacak oran da taban fiyat artırım oranının çok altında kalıyor.
Bekar memur maaşı 39 bin 206 TL’den 43 bin 617 TL’ye ve üniversite mezunu bekar bir memurun maaşı da 40 bin 817 TL’den 45 bin 841 TL’ye çıkacak.